Malina właściwa (Rubus idaeus) ? to gatunek rośliny wieloletniej z rodziny różowatych.
Malina występuje w stanie dzikim niemal w całej Europie i na znacznych obszarach Azji. W wielu regionach świata jest rośliną uprawną.
Malina to pokryty kolcami krzew wysokości do 2 m, z białymi, zebranymi w luźne grona kwiatami. Kwitnie od maja do sierpnia.
Wszyscy oczywiście wiedzą jak wyglądają owoce maliny, jednak z botanicznego punktu widzenia nie jest to takie proste.
Botanik powie, że owoce maliny składają się z licznych, czerwonych, rzadziej żółtych lub ciemnopurpurowych, puszysto owłosionych małych, zebranych w owoc zbiorowy pestkowców potocznie zwanych „malinami”. W środku tych pestkowców znajdują się drobne, pomarszczone nasiona.
Dojrzała ?malina? łatwo oddziela się od białego, stożkowatego dna kwiatowego.
Pierwsze wzmianki o malinach pochodzą z III w. p.n.e. Za roślinę uprawną po raz pierwszy uznał ją pisarz rzymski Palladius w IV w. n.e.
Pierwsze uprawy malin znane są z przyklasztornych ogrodów od późnego średniowiecza, zaś w końcu XVIII w. pojawiły się pierwsze odmiany hodowlane.
W medycynie znalazły zastosowanie zarówno owoce malin jak i ich liście.
Liście malin (Folium rubi idaei)
Chemizm
Liście malin zawierają związki garbnikowe, kwasy organiczne, witaminę C, sole mineralne oraz substancje śluzowe i pektynowe.
Działanie
Liście malin działają ściągająco, przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie. Podane doustnie napary z liści malin hamują również rozwój bakterii jelitowych i utrudniają przenikanie wody do światła jelita, zmniejszając w ten sposób biegunkę.
Owoc maliny (Fructus rubi idaei)
Chemizm
Maliny zawierają związki antocyjanowe, kwasy oraz aldehydy organiczne, śluzy, pektyny, witaminę C, cukry oraz sole mineralne.
Działanie
Napar z malin pobudza czynność gruczołów potowych i powoduje obfite wydzielanie potu. Ciekawe jest, że efekt ten występuje tylko wtedy, gdy jest to uzasadnione fizjologicznie (na przykład u pacjentów z gorączką spowodowaną grypą lub przeziębieniem.
U osób zdrowych występuje tylko przyjemny efekt rozgrzewający (szczególnie miły na przykład po zimowym spacerze!).
Zastosowanie kulinarne
Maliny mają doskonały smak i wspaniały aromat. Są wysoko cenionym i powszechnie lubianym owocem. Jedna z moich przyjaciółek jest od nich po prostu uzależniona.
Spożywane są zarówno jako świeże owoce jak maliny i w postaci rozmaitych przetworów.
Świeże maliny są dostępne praktycznie przez cały rok. Od końca maja do listopada możemy kupić owoce pochodzące z polskich upraw (najwcześniejsze i najpóźniejsze są spod folii) zimą kupujemy te z importu. Najlepsze są jednak polskie maliny, szczególnie te dzikie, zbierane w lesie. Mają one niepowtarzalny aromat, znacznie intensywniejszy od tych pochodzących z upraw.
Z malin wytwarza się znakomite soki i syropy a także dżemy, galaretki, lody, sorbety oraz inne desery. Ciekawe jest połączenie smaków czekolady i malin. W ten sposób powstaje na przykład gorzka czekolada z suszonymi malinami.
Nie można oczywiście zapomnieć o likierach malinowych oraz także rozmaitych nalewkach w których maliny są jednym ze składników. Takim przykładem jest oczywiście ratafia. Maliny nadają jej piękny czerwony kolor i cudowny aromat.
Malina jest również rośliną miododajną. Miody pochodzące z pasiek ulokowanych blisko lasu mają zwykle bardzo dużą domieszkę nektaru z malin.
Tak więc, oprócz zastosowania w medycynie domowej maliny są również nie do zastąpienia w sztuce kulinarnej.
AUTOR: Dr n. farm. Andrzej Tarasiuk