Bazylia (Ocimum) to liczący około 35 gatunków rodzaj roślin zielnych z rodziny jasnotowatych (Labiateae) występująych głównie w strefach tropikalnych i subtropikalnych Azji i Afryki. Gatunkiem użytkowym jest przede wszystkim bazylia pospolita (Ocimum basilicum L.) która w Polsce jest zadomowionym antropofitem, czyli gatunkiem roślin obcego pochodzenia występującym na danym obszarze za sprawą działalności człowieka.
Chemizm
Bazylia zawiera wiele różnorodnych związków chemicznych o potencjalnym działaniu leczniczym. Są to głównie garbniki, olejki eteryczne, flawonoidy, saponiny a także kwasy organiczne (np. rozmarynowy, kawowy). W olejku dominują estragol, linalol i cyneol.
Działanie
Ziele bazylii, w związku z zawartością wymienionych wyżej związków, ma działanie żółciopędne, pobudzające wydzielanie soków żołądkowych oraz śliny. Ponadto ułatwia oczyszczanie dróg oddechowych z zalegającej wydzieliny i wzmaga diurezę przez co może pomagać zmniejszać obrzęki zastoinowe.
Zastosowanie
Ziele bazylii (Basilicy herba) zostało opisane w wydanej przez Komisję Europejską w 1992 roku monografii nr 54. Z opublikowanych informacji wynika, że bazylia wykazuje in vitro właściwości przeciwbakteryjne. Ponadto, to środek poprawiający trawienie, zwiększający apetyt i moczopędny, jednak jej skuteczność w powyższych wskazaniach nie została udowodniona w sposób dostateczny. Ostateczny werdykt Komisji mówi, że ponieważ skuteczność w wskazanych zakresach stosowania nie jest udowodniona i uwzględniając ryzyko, stosowanie lecznicze nie może być aprobowane. Do stosowania jako środka poprawiającego zapach i smak w ilości do 5% w przetworach nie ma żadnych zastrzeżeń.
Bazylia w kuchni
Obecnie, bazylia stosowana jest prawie wyłącznie jako przyprawa kuchenna. Jest jednym z głównych (obok oliwy, orzeszków pinii i parmezanu) składników włoskiego sosu pesto. Ponadto dodaje się ją do mięs, kremów zapiekanek a nawet lodów oraz szeregu innych dań. Trudno wyobrazić sobie na przykład pomidory z mozarellą bez dodatku listków świeżej bazylii.
AUTOR: Dr n. farm. Andrzej Tarasiuk