Zakażenie układu moczowego to obecność drobnoustrojów w drogach moczowych powyżej zwieracza pęcherza moczowego.Główną przyczyną zakażenia układu moczowego są Gram-ujemne pałeczki jelitowe z rodziny Enterobacteriaceae, wśród których dominuje Escherichia coli (E. coli), zwłaszcza szczepy uropatogenne (UPEC ? Uropathogenic Escherichia coli)
Ze względu na dokuczliwość objawów i częstość występowania to istotny problem medyczny.
Objawami zapalenia pęcherza moczowego są zaburzenia w oddawaniu moczu (ból, pieczenie), niekiedy częstomocz, parcia naglące, bóle nad spojeniem łonowym lub krwiomocz. Stwierdza się obecność leukocytów w moczu oraz bakteriomocz. Objawy te mogą wystąpić nagle i w znacznym nasileniu. Nasilone objawy ZUM mogą być bardzo dolegliwe i znacząco utrudniać normalne funkcjonowanie chorego.
Epidemiologia
ZUM stanowią około 10-20% wszystkich zakażeń poszpitalnych i 40% zakażeń szpitalnych. Zakażenie układu moczowego występuje nawet 50 razy częściej u dziewczynek i kobiet, ze względu na krótką cewką moczową, małą odległość pomiędzy odbytem a ujściem cewki moczowej. Czynnikiem ryzyka u kobiet jest aktywność seksualna, stosowanie środków plemnikobójczych, współżycie z nowym partnerem, a także zakażenie układu moczowego u krewnej pierwszego stopnia. Po 60 roku życia zwiększa się częstość zachorowań u mężczyzn, ale występuje dwukrotnie rzadziej niż u kobiet w tej samej grupie wiekowej. Szacuje się, że około 50% kobiet i 12% mężczyzn doświadcza w życiu przynajmniej jednego epizodu ZUM. W ciąży zakażenia układu moczowego nie występują częściej niż u kobiet nie będących w ciąży, ale mogą powodować powikłania takie jak przedwczesny poród, czy mała masa urodzeniowa noworodka. Do zakażenia układu moczowego dochodzi u wszystkich osób z cewnikiem w pęcherzu, jeżeli jest on utrzymywany dłużej niż miesiąc, ale zwykle nie daje dolegliwości i w związku z tym nie wymaga leczenia.
Wśród dzieci zakażenia układu moczowego dotyczą około 10% populacji.
Leczenie
W przypadku młodej, dotychczas zdrowej kobiety z objawami zapalenia pęcherza moczowego, która nie gorączkuje, nie wymiotuje oraz nie jest w ciąży, leczenie polega na stosowaniu przez 3 do 7 dni antybiotyku zaleconego przez lekarza albo wybranego na podstawie antybiogramu lub o udowodnionej skuteczności w zakażeniu wywołanym przez E. coli. Przy takim leczeniu dolegliwości ustępują w ciągu 1?3 dni. Generalnie preferuje się stosowanie leczenia krótkotrwałego, czyli od pojedynczej dawki do pięciodniowego cyklu leczenia, w zależności od rodzaju leku przeciwbakteryjnego, ponieważ takie schematy leczenia są równie skuteczne jak terapie trwające dłużej, a powodują mniej działań niepożądanych. Za leki pierwszego rzutu uznaje się nitrofurantoinę w postaci jednowodzianuwielkokrystalicznego, furazydynę, trimetoprim sam lub z sulfametoksazolem, fosfomycynę, Fluorochinolony z uwagi na wiele innych ważnych wskazań do stosowania uznaje się za leki drugiego rzutu w leczeniu chorych na zapalenie pęcherza moczowego.
Odpowiednio dobrany antybiotyk, stosowany przez odpowiednio długi czas w większości przypadków daje pełne wyleczenie zakażenia pęcherza moczowego. Czasem jednak nawet przy prawidłowym leczeniu nie dochodzi do całkowitego usunięcia drobnoustrojów i zakażenie może nawracać nawet z częstością kilka razy w roku.
Profilaktyka
Profilaktyka nawrotów ZUM obejmuje
? zapewnienie możliwie dużej diurezy
? częste mikcje
? regularne wypróżnienie
? mikcję po stosunku
? zapewnienie właściwej higieny osobistej
? unikanie środków plemnikobójczych
? regularne picie soku z żurawiny lub stosowanie preparatów z ekstraktem z owoców żurawiny wielkoowocowej. Korzystnie działa dodatek probiotyków w takich produktach
Jednym z produktów, które można zalecić do profilaktyki nawrotów zakażeń układu moczowego jest Uroxill saszetki. Zawiera on ekstrakt z owoców żurawiny wielkoowocowej; ekstrakt z owoców dzikiej róży; ekstrakt z liści pietruszki zwyczajnej; ekstrakt z ziela tymianku pospolitego; ekstrakt z propolisu; ekstrakt z liści szałwii lekarskiej oraz mieszaninę bakterii probiotycznych: Lactobacillusacidophilus i Lactobacillusrhamnosus.
Ze względu na zawartość substancji bioaktywnych polecany jest szczególnie dla osób podatnych na infekcje dróg moczowych. Może być stosowany podczas antybiotykoterapii.
Podobny skład ma Uroxill kapsułki. Zawiera on : Ekstrakt z owoców dzikiej róży; ekstrakt z liści pietruszki zwyczajnej; ekstrakt z owoców żurawiny wielkoowocowej; ekstrakt z liści szałwii lekarskiej; mieszaninę bakterii probiotycznych Lactobacillusacidophilus, Lactobacillusrhamnosus.
Produkt ten również polecany jest szczególnie dla osób podatnych na infekcje dróg moczowych. Może być stosowany podczas antybiotykoterapii.
Oba powyżej wymienione produkty zawierają naturalną witaminę C (z owoców dzikiej róży), która pomaga w funkcjonowaniu układu odpornościowego.
AUTOR: Dr n. farm. Andrzej Tarasiuk