Kolendra siewna (Coriandrum sativum L.) to roślina z rodziny selerowatych (jest więc blisko spokrewniona z pietruszką i selerem), pochodząca z obszaru śródziemnomorskiego, gdzie występuje w suchych, trawiastych murawach. Znana była już w starożytności i była stosowana jako roślina przyprawowa. Obecnie jej uprawy rozpowszechnione są szeroko na świecie. Niekiedy też dziczeje. Największymi jej producentami są Maroko i Indie a także Francja i Holandia.
Kolendra jest rośliną jednoroczną, wysokości około 50 cm z drobnymi białymi lub różowymi kwiatami.
Surowcem leczniczym są owoce kolendry. Mają one kulisty lub owalny kształt i wielkość od 1,5 do nawet 7 mm.
Jako dodatek do dań stosowane są również liście oraz korzeń kolendry.
Chemizm
Spośród wszystkich związków chemicznych zawartych w owocach kolendry, najważniejszy jest olejek lotny którego zawartość waha się, w zależności od odmiany, pomiędzy 0,2 a 1,5%. Nadaje on kolendrze charakterystyczny aromat. Kolendra zawiera umbeliferon, skopoletynę, do 17% związków białkowych i do 20% tłuszczu.
Zastosowanie lecznicze
Owoc kolendry bywa stosowany w lecznictwie jako środek wiatropędny i przeciwskurczowy, są również doniesienia o jego działaniu uspokajającym. Substancje lecznicze zawarte w kolendrze działają wspomagająco podczas terapii obniżających poziom trójglicerydów oraz złego cholesterolu (LDL). Dlatego kolendra jest produktem wspomagającym profilaktykę przeciwzawałową
Owoc kolendry jest też stosowany w mieszankach ziołowych jako środek poprawiający smak.
Kolendra wykorzystywana jest również w kosmetyce, głównie do produkcji mydeł , balsamów oraz kremów. Warto wiedzieć, że ma zdolność do usuwania martwych komórek, stosowana jest więc jako składnik preparatów o działaniu złuszczającym.
Zastosowanie kulinarne
Kolendra jest jednak najbardziej znana ze względu na swoje zastosowanie kulinarne.
Trudno wyobrazić sobie kuchnię orientalną bez kolendry. Jest tam równie niezastąpiona jak pietruszka w kuchni polskiej. Stosowane tu są zarówno owoce jak i liście. Mielone owoce wchodzą w skład curry i pasty curry. W kuchni tajskiej, do zup dodaje się korzeń kolendry, gdyż ma on bardziej intensywny i wyrazisty smak niż liście.
Kolendra jest też stosowana w kuchni polskiej. Wraz z kminkiem i czarnuszką jest znakomitym dodatkiem do pieczywa. Może być również składnikiem mieszanek ziołowych do dziczyzny, ryb, baraniny, pasztetów i marynat. Bywa też dodatkiem do niektórych musztard.
Nie można pominąć również zastosowania kolendry w produkcji wódek i likierów. Jest na przykład jednym ze składników ginu i słynnego likieru Charetreuse a nawet niektórych rodzajów piwa.
Jak więc widać kolendra jest cenną roślina leczniczą i przyprawową co potwierdza jej powszechne i wszechstronne zastosowanie zarówno w farmacji jak i w kuchni.
AUTOR: Dr n. farm. Andrzej Tarasiuk